Tiểu sử và sự nghiệp Kurt Cobain

1967–1985: Thời niên thiếu

Bệnh viện Grays Harbor tại Aberdeen, nơi sinh của Cobain

Kurt Donald Cobain sinh ngày 20 tháng 2 năm 1967 tại Bệnh viện Grays Harbor, Aberdeen, Washington.[9] Trong sáu tháng đầu đời, anh sống tại Hoquiam, Washington, sau đó cùng gia đình chuyển tới Aberdeen.[10]:13 Cha anh, ông Donald Leland Cobain (sinh năm 1946), là thợ cơ khí ô tô, còn mẹ, bà Wendy Elizabeth (nhũ danh Fradenburg, sinh năm 1948), là một bồi bàn.[11] Cha mẹ anh kết hôn ngày 31 tháng 7 năm 1965 tại Coeur d'Alene, Idaho. Anh mang trong mình dòng máu Hà Lan, Anh, Pháp, Đức, IrelandScotland.[10]:13[12][13]:7 Anh có một người em gái tên Kimberly, sinh ngày 24 tháng 4 năm 1970.[11][12]

Cobain xuất thân từ một gia đình yêu âm nhạc. Bác anh, Chuck Fradenburg, từng chơi trong một ban nhạc tên The Beachcombers; dì anh, Mari Earle,[13]:8 chơi guitar và biểu diễn khắp Quận Grays Harbor cùng nhiều ban nhạc; và bác của mẹ anh, Delbert Fradenburg, là ca sĩ và từng góp mặt trong bộ phim King of Jazz ra mắt năm 1930.[13]:9[10]:13 Thời bé, Cobain được miêu tả là một cậu bé vui tươi, dễ phấn khích, nhưng cũng rất nhạy cảm và cẩn thận. Cậu bé Cobain sớm bộc lộ năng khiếu nghệ thuật, thường vẽ những nhân vật mình yêu thích như sinh vật trong bộ phim Creature from the Black Lagoon (1954) hay Vịt Donald.[9][13]:11 Niềm ham thích nghệ thuật này được Iris Cobain, bà nội anh và là một họa sĩ chuyên nghiệp, khuyến khích.[14]

Từ nhỏ, Cobain đã bắt đầu bộc lộ năng khiếu âm nhạc. Theo dì Mari, "Cậu ấy hát từ khi lên hai, thường hát những bài của The Beatles như 'Hey Jude'. Bạn chỉ cần nói, 'Kurt, hát bài này đi!' là cậu ấy sẽ hát. Cậu ấy bộc lộ sức hút của mình từ khi còn rất nhỏ."[1][13]:9 Lên bốn, anh bắt đầu vừa đàn piano vừa hát, còn viết bài hát về một chuyến đi chơi ở công viên. Anh nghe một số nghệ sĩ như RamonesElectric Light Orchestra (ELO),[15] thường hát những bài như "Motorcycle Song" của Arlo Guthrie, "Seasons in the Sun" của Terry Jacks, và bài hát chủ đề cho chương trình truyền hình của ban nhạc The Monkees.[13]:9

Cha mẹ Cobain ly dị khi anh mới tám tuổi,[10]:17 và điều này đã tạo nên một vết thương không lành trong lòng anh. Mẹ anh cũng nhận thấy con trai sống thu mình lại.[10]:17 Trong một cuộc phỏng vấn năm 1993, Cobain thổ lộ:

Tôi vẫn nhớ cảm giác xấu hổ, vì lý do nào đó. Tôi xấu hổ vì cha mẹ mình. Tôi không dám đối diện với các bạn cùng trường nữa, vì tôi tha thiết muốn có một gia đình điển hình, [...] bình thường, có cả bố lẫn mẹ. Tôi muốn cảm giác được che chở ấy, bởi vậy tôi đã oán giận cha mẹ hàng năm trời.[16]

Sau một năm sống cùng mẹ, Cobain chuyển tới Montesano, Washington để sống với cha.[10]:18 Sau khi ly hôn, cha mẹ anh đều có người tình mới. Tuy đã hứa sẽ không tái hôn, về sau cha anh lại cưới bà Jenny Westeby, khiến anh rất bất mãn.[13]:24 Cobain, cha anh, Westeby và hai người con của bà là Mindy và James dọn đến nhà mới cùng nhau. Ban đầu, Cobain thích Westeby vì bà cho anh điều anh khao khát là sự ân cần của người mẹ.[13]:25 Tháng 1 năm 1979, Westeby sinh một bé trai là Chad Cobain.[13]:24 Cobain nhất định không coi đây là một gia đình thực sự, bởi nó khác hoàn toàn so với thời anh là con trai độc nhất và quen được quan tâm săn sóc. Anh chóng tỏ ra bất mãn với mẹ kế.[13]:24–25 Mẹ ruột Cobain thì bắt đầu cặp kè với một kẻ hung bạo. Cobain chứng kiến bà bị ông ta ngược đãi, có lần còn phải nhập viện vì gãy tay.[13]:25–26 Bà Wendy cương quyết không kiện ông ta và vẫn hết lòng vì mối quan hệ này.[13]:26

Cobain hành xử xấc láo với người lớn trong giai đoạn niên thiếu, còn bắt nạt một bạn nam cùng trường. Thói cư xử này buộc cha anh và Westeby dẫn anh tới gặp một nhà trị liệu. Người này kết luận môi trường một gia đình sẽ có lợi cho anh hơn.[13]:26 Đôi bên nội ngoại cố hàn gắn cha mẹ anh nhưng đều thất bại. Ngày 28 tháng 6 năm 1979, mẹ Cobain giao toàn quyền giám hộ cho cha anh.[13]:27 Cậu thiếu niên ngỗ nghịch Cobain chóng trở thành gánh nặng cho cha. Cuối cùng, ông giao lại anh cho gia đình và bạn bè chăm sóc. Anh đã từng bỏ nhà đi, sống lang thang hay ở nhờ nhà bạn. Khi sống cùng gia đình người bạn Jesse Reed – một gia đình Cơ Đốc nhân đã tái sinh – Cobain trở thành tín đồ Cơ Đốc giáo. Anh cũng thường xuyên đọc Kinh Thánh và tới nhà thờ. Nhưng sau đó, Cobain đã chối bỏ giáo lý Cơ Đốc bởi thấy những điều các tín đồ nói là cường điệu và trống rỗng.[cần dẫn nguồn] Anh từng đề cập đến vấn đề này trong ca khúc "Lithium". Tuy nhiên, tôn giáo vẫn giữ vị trí rất quan trọng trong đời tư và niềm tin của Cobain.[10]:22[13]:196[13]:69

Cobain chơi trống tại một buổi tập trung ở Trường Trung học Montesano

Ở trường, Cobain ít khi tham gia vào các hoạt động thể thao, chỉ tham gia đội đấu vật do người cha khăng khăng muốn vậy. Anh trở nên giỏi giang ở bộ môn này, nhưng lại coi thường trải nghiệm của mình. Do bị huấn luyện viên và đồng đội chế nhạo, anh cố tình thi đấu thua để làm cha tức giận. Sau đó, ông Donald ghi tên con mình vào đội bóng chày thuộc Little League Baseball, nhưng Cobain đã cố tình đánh trượt ba lần liên tiếp (strike-out) để khỏi phải thi đấu.[10]:20–25 Thay vào đó, Cobain tập trung vào một khóa học nghệ thuật. Anh thường xuyên vẽ trong lớp và vẽ cả những chủ đề như giải phẫu người. Khi được giao vẽ một bức tranh biếm họa, Cobain đã vẽ Michael Jackson, nhưng giáo viên nói bức tranh này không phù hợp để trưng bày ở trường. Cobain bèn vẽ một bức phác họa tổng thống Ronald Reagan và bị đánh giá là "không đẹp mắt."[13]:41

Cobain có một người bạn đồng tính học cùng trường, nên những người nghi anh cũng đồng tính đã bắt nạt anh.[10]:33 Trong một bài phỏng vấn, anh thừa nhận thích được xem là đồng tính vì anh không thích người khác, và nếu tưởng anh đồng tính thì họ sẽ để anh yên.[17]:40 Anh nói, "Tôi bắt đầu tự hào vì mình đồng tính, dù tôi chẳng đồng tính."[10]:33 Khi người bạn kia muốn hôn anh, anh né đi và giải thích mình không đồng tính, nhưng cả hai vẫn tiếp tục làm bạn. Trong cuộc phỏng vấn của The Advocate năm 1993, Cobain tự nhận mình "đồng tính trong tâm hồn và có lẽ là song tính."[17]:40 Anh cũng không giấu mình thường sơn dòng chữ "Chúa đồng tính" lên những chiếc xe tải ở Aberdeen. Ghi chép của cảnh sát ở Aberdeen lại chỉ ra rằng Cobain bị bắt giam vì sơn dòng chữ "ain't got no how watchamacallit" (chả có cái gì quên tên mất rồi).[13]:68 Trong nhật ký riêng, anh viết, "Tôi không phải dân đồng tính, mặc dù tôi ước gì mình được như vậy để chọc tức những kẻ kỳ thị đồng tính."[18]

Theo vài người bạn cùng lớp và người thân, buổi hòa nhạc đầu tiên Cobain tham dự là của hai ban nhạc Sammy HagarQuarterflash, tổ chức tại Seattle Center Coliseum năm 1983.[9][13]:44 Song Cobain nói buổi hòa nhạc đầu tiên anh tham dự là của Melvins. Anh đã viết rất nhiều về trải nghiệm này trong nhật ký.[13]:45 Như bao thanh niên sống ở Montesano, về sau, Cobain thường lui tới cộng đồng punk đang phát triển mạnh mẽ tại Tây Bắc Thái Bình Dương và những chương trình punk rockSeattle. Dần dần, Cobain thường xuyên lang thang quanh khu luyện tập của Melvins.

Vào giữa năm lớp 10, Cobain chuyển về sống với mẹ ở Aberdeen. Hai tuần trước khi tốt nghiệp, anh bỏ học sau khi nhận ra mình không đủ tín chỉ để tốt nghiệp. Bà Wendy cho anh hai lựa chọn: kiếm việc làm hoặc rời khỏi nhà. Khoảng một tuần sau, Cobain thấy quần áo và đồ đạc của mình bị đóng hết vào thùng.[10]:35 Cảm thấy bị chính mẹ ruột xua đuổi, Cobain thường ở nhờ nhà bạn, thỉnh thoảng lại trốn trong tầng hầm nhà mẹ.[10]:37 Sau này, Cobain có giãi bày rằng khi không tìm được đâu để ở nữa, anh đã lang thang dưới gầm cầu sông Wishkah.[10]:37 Quãng thời gian đó đã tạo cảm hứng cho anh viết ca khúc "Something in the Way". Tuy vậy, Krist Novoselic thì nói, "Cậu ta đã lang thang ở đấy, nhưng bạn không thể sống ở một bờ sông bùn lầy, với thủy triều lên xuống mỗi ngày. [Câu chuyện đó] chỉ là phiên bản xét lại của cậu ta thôi."[13]

Vào cuối năm 1986, Cobain lần đầu tiên tự tìm được chỗ ở và trả tiền phòng bằng cách làm việc cho một khu nghỉ mát phong cách Polynesia nằm ven biển Thái Bình Dương, tại thành phố Ocean Shores, Washington, cách Aberdeen 20 dặm (32 km) về phía bắc.[10]:43 Trong khoảng thời gian này, anh thường xuyên tới Olympia, Washington để xem biểu diễn rock.[10]:46 Nhờ những chuyến đi này, Cobain đã gặp gỡ và yêu Tracy Marander.[13]:88–93 Cả hai rất gần gũi, nhưng mối quan hệ này thường chịu áp lực vì khó khăn tài chính và Cobain luôn vắng nhà khi phải lưu diễn. Để có tiền cho cả hai trang trải, Marander làm việc tại nhà ăn Sân bay quốc tế Seattle-Tacoma và thường lấy trộm thức ăn. Thời còn ở bên Marander, Cobain dành phần lớn thời gian ngủ đến chiều muộn, xem TV và tập trung làm các sản phẩm nghệ thuật. Những trận cãi vã nảy sinh khi cô khăng khăng bắt anh tìm việc làm đã thôi thúc anh sáng tác ca khúc "About a Girl", được phát hành trong album Bleach của Nirvana. Marander được ghi công chụp ảnh bìa album. Nhiều năm sau khi anh mất, cô mới biết "About a Girl" được viết về mình.[13]:116–117[13]:122[13]:134–136[13]:143[13]:153

Sau khi chia tay Marander, Cobain qua lại với Tobi Vail. Vail từng xuất bản Jigsaw (một tờ tạp chí punk tự làm), là thành viên ban nhạc Bikini Kill và là một nhân vật có ảnh hưởng lớn trong phong trào nữ quyền riot grrl thời đó. Sau khi gặp Vail, Cobain nôn mửa vì bị cảm giác lo lắng do si mê cô làm choáng ngợp. Sự kiện này đã truyền cảm hứng cho anh viết những ca từ "Love you so much it makes me sick" (Yêu em nhiều đến mức phát bệnh) trong ca khúc "Aneurysm".[13]:152 Tuy Cobain xem cô là phiên bản nữ của mình, tình cảm giữa họ lại dần nguội lạnh vì anh mong muốn ở cô sự thân tình của người mẹ trong một mối quan hệ truyền thống, nhưng điều đó bị Vail coi là phân biệt giới tính trong một cộng đồng punk rock vốn theo văn hóa phản kháng. Bạn Vail, Alice Wheeler, còn ví von người yêu của cô chỉ như "phụ kiện thời trang."[13]:153 Khi còn là một cặp, Cobain và Vail dành phần lớn thời gian trò chuyện về chính trị và triết học. Năm 1990, họ hợp tác trong một dự án âm nhạc tên Bathtub Is Real, trong đó cả hai cùng hát, chơi guitar và trống. Họ thu âm bài hát bằng chiếc máy ghi bốn rãnh của cha Vail. Quyển sách Nirvana: The Biography (2009) của Everett True trích lời Vail:

[Cobain] chơi những ca khúc anh viết, tôi chơi những ca khúc tôi viết và chúng tôi ghi âm bằng chiếc máy bốn rãnh của cha tôi. Thỉnh thoảng tôi sẽ hát những bài anh viết và đệm trống. [...] Anh rất thích việc tôi sáng tạo và mê âm nhạc. Tôi nghĩ anh chưa từng chơi nhạc với con gái bao giờ. Chơi nhạc với anh cực kỳ vui và gây cảm hứng.[19]:187

Bạn Cobain, nhạc sĩ Slim Moon, miêu tả nhạc của họ "giống những ca khúc pop tối giản của Olympia. Cả hai đều hát, nghe hay tuyệt."[20] Vail cũng là người truyền cảm hứng cho Cobain viết nhiều ca khúc trong album Nevermind.[13]:163–164 Có một lần, khi anh nói chuyện về chủ nghĩa vô chính phủ và nhạc punk rock với Kathleen Hanna, một thành viên khác của Bikini Kill, cô đã vạch lên tường dòng chữ "Kurt Smells Like Teen Spirit" để trêu anh có mùi như Teen Spirit, một nhãn hiệu chất khử mùi mà Vail sử dụng. Nhưng anh lại không biết nhãn hiệu đó và tưởng nó là một câu khẩu hiệu mang ý nghĩa chống đối truyền thống. Đây chính là khởi nguồn của tiêu đề ca khúc "Smells Like Teen Spirit".[21]

1985–1987: Những dự án âm nhạc đầu tiên

Vào sinh nhật lần thứ 14, bác Cobain, Chuck Fradenburg, hỏi anh muốn quà là một chiếc guitar hay một chiếc xe đạp. Cobain đã chọn guitar. Anh bắt đầu học chơi vài bản nhạc như "Louie Louie", "Another One Bites the Dust" của Queen, "Back in Black" của AC/DC và "My Best Friend's Girl" của The Cars trước khi chuyển sang tự sáng tác nhạc. Cobain chơi guitar bằng tay trái, nhưng anh bị bắt viết bằng tay phải.[10]:22

Đầu năm 1985, Cobain thành lập ban nhạc Fecal Matter sau khi bỏ học cấp ba.[22] Nó vốn là một "ban nhạc giỡn," khởi nguồn từ một nhóm bạn hay giao du với Melvins,[22] trong đó Cobain hát và chơi guitar, tay trống của Melvins Dale Crover chơi bass và Greg Hokanson chơi trống.[10]:38 Họ dành nhiều tháng luyện tập những ca khúc tự sáng tác và ca khúc của Ramones, Led ZeppelinJimi Hendrix. Fecal Matter giải tán năm 1986, khi Melvins thu âm EP đầu tay là Six Songs.

Ở trường cấp ba, Cobain gần như không tìm được ai có thể cùng chơi nhạc với anh. Trong khi lang thang quanh khu luyện tập của Melvins, anh gặp Krist Novoselic, một tín đồ punk rock. Mẹ của Novoselic có một tiệm làm tóc, và Cobain cùng Novoselic có thời kỳ đã luyện tập ở tầng trên của tiệm. Vài năm sau, Cobain cố gắng thuyết phục Novoselic thành lập ban nhạc với mình. Anh đã đưa cho Novoselic bản thu âm của anh với ban nhạc Fecal Matter.[10]

1987–1994: Nirvana

Bài chi tiết: Nirvana (ban nhạc)
Cobain cùng Novoselic trong đêm diễn Giải thưởng Video âm nhạc MTV năm 1992

Sau vài tháng lưỡng lự, Novoselic cuối cùng cũng đồng ý tham gia với Cobain, tạo ra nền móng của Nirvana.[10]:45 Tôn giáo vẫn là một nguồn cảm hứng quan trọng của Cobain trong thời kỳ này, vì anh thường sử dụng hình tượng của Cơ Đốc trong những bài hát. Anh cũng nảy sinh hứng thú với triết lý Phật giáoKỳ Na giáo. Cái tên "Nirvana" xuất phát từ Niết-bàn của Phật giáo, được Cobain cắt nghĩa là "sự tự do khỏi đau đớn, khổ sở và thế giới bên ngoài." Khái niệm này được anh liên hệ với tinh thần của punk rock.[23]

Mới đầu khi lưu diễn, Cobain thất vọng vì ban nhạc không thu hút được nhiều khán giả và phải vất vả sống qua ngày. Trong những năm đầu chơi nhạc cùng nhau, Novoselic và Cobain cùng nhau đi tìm một tay chơi trống. Cuối cùng, ban nhạc ký kết với Chad Channing. Họ đã cùng nhau thu âm album Bleach, phát hành trên Sub Pop Records năm 1989. Tuy nhiên, Cobain cảm thấy không vừa ý với phong cách của Channing. Bởi vậy, vị thủ lĩnh đã tìm người thay thế. Cuối cùng, người được chọn là Dave Grohl. Cùng với Grohl, ban nhạc đã giành được thành công rực rỡ vào năm 1991 bằng việc phát hành album Nevermind. Với ca khúc chính của Nevermind là "Smells Like Teen Spirit", Nirvana nhanh chóng trở nên thịnh hành và phổ biến một tiểu thể loại của alternative rock là "grunge". Từ khi thành lập, Nirvana đã bán được 28 triệu album tại Mỹ[24] và hơn 75 triệu album trên toàn cầu.[25] Thành công của Nevermind giúp nhiều ban nhạc Seattle như Alice in Chains, Pearl JamSoundgarden được đông đảo người biết đến hơn. Nhờ đó, alternative rock trở thành thể loại thống trị radio và truyền hình âm nhạc Mỹ từ đầu đến giữa thập niên 1990. Nirvana được xem là "ban nhạc kỳ hạm của Thế hệ X,"[26] và Cobain miễn cưỡng chấp nhận được truyền thông mệnh danh là "người phát ngôn của thế hệ."[27] Tuy nhiên, anh thấy bất mãn vì nghĩ thông điệp và quan điểm nghệ thuật của mình bị công chúng hiểu lầm.[6]

Cobain phải đấu tranh để dung hòa giữa thành công rực rỡ của Nirvana với quan điểm và xuất thân từ dòng nhạc ngầm của anh. Anh cảm thấy bị giới truyền thông đối xử bất công và so sánh bản thân với Frances Farmer.[10]:271 Anh đã phải nén giận trước những người tự nhận là hâm mộ Nirvana, nhưng lại không hiểu hoặc có cái nhìn sai lệch về quan điểm xã hội và chính trị của ban nhạc.

Giọng ca phản đối kịch liệt nạn bất bình đẳng giới, phân biệt chủng tộckỳ thị người đồng tính. Anh còn tự hào tuyên bố Nirvana đã từng biểu diễn vì quyền của người đồng tính, ủng hộ chiến dịch No-on-Nine tại Oregon vào năm 1992.[28] Buổi biểu diễn này phản đối dự luật Ballot Measure 9, mà nếu được thông qua thì các trường học sẽ phải dạy đồng tính luyến ái là "dị thường, sai lệch, trái tự nhiên và đồi bại."[29] Cobain đã cất tiếng ủng hộ phong trào pro-choice[ghi chú 1] và từng tham gia chương trình Rock for Choice[ghi chú 2] do ban nhạc L7 khởi xướng.[30] Vì hành động này, Cobain đã bị một số nhà hoạt động theo chiến dịch pro-life đe đọa giết chết. Một người còn dọa sẽ bắn Cobain ngay khi anh bước lên sân khấu.[13]:253

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Kurt Cobain http://www.ultratop.be/fr/showitemurl.asp?cat=a&id... http://www.ultratop.be/nl/showitemurl.asp?cat=a&id... http://people.ucalgary.ca/~ptrembla/homosexuality-... http://hitparade.ch/showitem.asp?interpret=Kurt+Co... http://www.ahealthyme.com/topic/cobainqa http://www.allmusic.com/11:rvjxlfhe5cqq/Kurt http://www.canoe.com:80/JamMusicArtistsN/nirvana.h... http://articles.chicagotribune.com/1994-06-18/news... http://www.ecwpress.com/book/grunge-dead http://www.feelnumb.com/2009/09/28/nirvana-lithium...